طراحی ویلا در ایران و سایر نقاط جهان در سبک های مختلفی بسته به سلیقهء کارفرما و شرایط آب، هوا و اقلیم هر منطقه انجام می‌شود. تمایل به طراحی و ساخت ویلا را بایستی بیشتر در تفاوت میان سازه‌ایی به نام “ویلا” و یک سازهء معمولی با کاربری مسکونی پیگیری کنیم.
ویلای ایرانی یکی از نماهای سبک معماری ایران می باشد که در ابتدا به صورت باغ های ایرانی که در کل جهان معروف هستند ساخته می شدند و پس از گذشت زمان با ساخت کوشک در مرکزی ترین نقطه باغ ها در معماری و ساختمان سازی ایرانی پیشرفت بسیاری دیده شد.کوشک ها عمارت یا ساختمان های کوچکی هستند که معمولا در مرکز باغ ساخته می شوند و افراد میتوانند از آن استفاده کنند.به مرور زمان این کوشک ها تغییر کردند و به ویلاهایی با امکانات بیشتر تبدیل شدند
اصول طراحی ویلای ایرانی
برای طراحی و ساخت این ویلاها نیاز به رعایت اصول و قوانین خاصی دارید که با سایر سبک ها کمی متفاوت است و این نکات و قوانین از معماری اصیل ایرانی که از مربوط به زمان های گذشته است سرچشمه می گیرد.یکی از اصلی ترین نکات که باید در هر معماری ایرانی و به خصوص ویلاها رعایت شود داشتن سردرب می باشد درواقع در این سبک معماری ورودی مهمانان بسیار مهم و حائز اهمیت می باشد.معمولا این نوع ویلاها در یک باغ و یا محیط سبز بزرگ قرار دارند؛ زیرا در سبک ایرانی طبیعت بسیار کاربردی و لازم می باشد.در طراحی ویلای ایرانی توصیه می شود که از شلوغی بیهوده استفاده نکنید به عنوان مثال شاید از نظر شما مسجد نصیرالملک شلوغ باشد اما استفاده از شیشه های رنگی برای تابش نور طبیعی به داخل فضا می باشد و بر طبق اصول خاصی طراحی شده اند و در نهایت نظم و هماهنگی را رعایت کنید، برای اینکه ویلایی با طراحی به سبک ایرانی داشته باشیم، باید به نکات زیر توجه کنیم:
- استفاده از اجر در نما که ظاهری سنتی و کلاسیک تر به ساختمان ویلا می دهد، از این نوع آجر ها می توان به انواع آجر قفقازی و نسوز اشاره کرد.
- استفاده از تقارن در طراحی با توجه به سنت معماری ایرانی درگدشته
- ساده بودن که یکی از اصول معماری ایرانی است ، یعنی هر فرمی دارای جایگاه و عملکرد منطقی باشد.
- طراحی ورودی باشکوه که یک عنصر کلی، نسبت به سایر فضاهای معماری در این سبک است.
- طراحی حیاط مرکزی که در این سبک بسیار جداب بوده و بسته به اقلیم ساخت آن ،فرم ها و محصوریت های متفاوتی را میپذیرد.
- طراحی تراس به صورت ایوانی سرپوشیده که دارای ستون باشد، حال این ستون ها میتواند سازه ای و یا صرفا معماری باشد.(ایوان فضای نیمه محصور زیبایی است که برای نشیمن بیرونی در جوار طبیعت ساخته می شود.)
- استفاده از المان گنبد که تنها از نظر زیبایی اهمیت ندارد،بلکه وظیفه رسالت پوشاندن ابعاد بزرگی از فضا را از نظر ایستایی دارد.
- هماهنگی با طبیعت و استفاده از انرژی پایدار آن همانند نور و باد… و عناصر اصلی آن مثل آب و خاک و گیاه…
- رعایت تقارن، حوزه و آبراه‌های مهندسی شده از دیگر ویژگیهای طراحی ویلا به سبک ایرانی است.
در طراحی ویلای ایرانی معاصر مفاهیم و اصول مدنظر هستند اما از هندسه و نقوش مورد استفاده در گذشته پرهیز می شود . این سبک نو به نو شدن معماری ایرانی است و آن را بدیع می نماید . در سبک معاصر ایرانی مصالح نوین مانند انواع آجرهای نسوز در ابعاد بسیار متفاوت و حتی بزرگ مانند تایل های پیش ساخته در ترکیبی با ورق های فلزی و شیشه به نمایش در می آیند . گره چینی های آجری مقابل پنجره های بزرگ برای حفظ محرمیت و کنترل نور طبیعی با روش خشک و نوین اجرا می شوند .
در طراحی ویلا ایرانی معاصر الزامی به استفاده از آجر نیست ؛ اما عموم مردم برای این سبک چنین سلیقه ای دارند . از ترکیب بتن و چوب نیز کاملا حس و حال ترکیب آجر و فلز (گرم و سرد) منتقل می شود و رگه های چوب حسی خاطره انگیز داشته و پاره ای از حواس را فعال می کند. شِیدر ( سایه انداز ) در انواع جنس ها به شکل دهی فضاهای نیمه باز در این سبک کمک می کند و احساسی از نیمه محصور بودن موردنیاز برای آرامش در این سبک را به ما می دهند .
اصول طراحی ویلاهای مدرن ایرانی
در زمان‌های مدرن، با توجه به تحولات معماری و نیازهای جدید، طراحان و معماران به دنبال ترکیب الگوهای معماری ایرانی با الگوهای مدرن هستند. در طراحی ویلا ایرانی مدرن، معماران سعی می‌کنند تا ویژگیهای اصیل ویلاهای ایرانی را حفظ کنند. استفاده از فناوری‌ها، مصالح ساختمانی پیشرفته و طراحی‌های مدرن نیز به این امر کمک می‌کنند.
یکی از اصول مهم در طراحی ویلاهای ایرانی مدرن، استفاده از نور و روشنایی طبیعی است. با استفاده از پنجره‌های بزرگ، سقف‌ها و دیوارهای شیشه‌ای، طراحان تلاش می‌کنند تا نور خورشید را به صورت مناسب وارد ساختمان کنند و به ویلا یک احساس انسجام با محیط خارجی بدهند.
ارتباط با طبیعت و محیط بیرونی نیز در طراحی ویلاهای ایرانی مدرن مورد توجه قرار می‌گیرد. با استفاده از فضاهای باز و فضاهای سبز، طراحان سعی می‌کنند تا ویلا را به محیط طبیعی و پویایی که در اطراف آن قرار دارد، متصل کنند. باغچه‌های زیبا، استخرها و فضاهای آرامش‌بخش، جزئیاتی هستند که به ویلا ارزش و جذابیت افزوده و رابطه انسان با طبیعت را تقویت می‌کنند.
در طراحی داخلی ویلاهای ایرانی مدرن، استفاده از مصالح طبیعی نیز مورد توجه قرار می‌گیرد. از چوب، سنگ، سفال و کاشی‌های دست‌ساز محلی برای ایجاد جوی گرم و دلنشین در داخل ویلا استفاده می‌شود. البته، طراحان مدرن نیز از مواد ساختمانی پیشرفته‌ای مانند سرامیک‌های مدرن و سنگ‌های مصنوعی استفاده می‌کنند تا طراحی را به روز و شیک کنند.
یکی دیگر از ویژگیهای طراحی ویلاهای ایرانی مدرن، توجه به حفظ حریم خصوصی و ایجاد فضاهای شخصی است. طراحان مدرن سعی می‌کنند فضاهای مناسب برای استراحت و آرامش فراهم کنند و امکانات مدرن و راحتی‌های لازم را در اختیار ساکنان قرار دهند.
در طراحی ویلاهای ایرانی مدرن، توجه به پایداری محیطی و استفاده بهینه از انرژی نیز حائز اهمیت است. طراحان سعی می‌کنند تا با استفاده از سیستم‌های مدیریت انرژی، استفاده از منابع طبیعی مانند نور خورشید و باد را بهینه کنند. به این ترتیب از مصرف زیاد انرژی جلوگیری می‌شود. استفاده از سیستم‌های نوین گرمایش و سرمایش و استفاده از مصالح ساختمانی با عایق‌بندی مناسب نیز از جمله اصول طراحی پایدار در ویلاهای مدرن است.
خلاصه مطالب و نتیجه گیری :
طراحی ویلاهای ایرانی نه تنها یک هنر است بلکه یک علم و فرآیند پیچیده است. این نمونه های منحصر به فرد از معماری سنتی ایرانی نشان دهنده تنوع و زیبایی های فراوانی هستند و نقش بسزایی در حفظ و حیات بخشی فرهنگ و هویت معماری ایرانی دارند. امیدواریم که این مقاله به درک بهتری از طراحی ویلاهای ایرانی کمک کرده و اهمیت این هنر بزرگ را برای نسل های آینده به نمایش بگذارد.
